Vol verwachting rijden we vanaf de openbare weg via een lange oprijlaan, die aan weerszijden omgeven is door oude tamme kastanjebomen, naar de poort van de Abdij Lilbosch te Echt in Het Smalste Stukje Nederland.
We bevinden ons in een prachtig landelijke omgeving met weides en akkers. Een gebied dat van oorsprong vrij moerasachtig is. Toen zich hier de eerste monniken vestigden is men vanaf 1883 de grond gaan ontginnen waardoor moeras werd drooggelegd. De monniken hadden op deze manier 170 ha (extra) grond ter beschikking en konden hierop landbouw bedrijven. In de loop der jaren is hier dan ook een cultuurlandschap ontstaan en hebben de monniken in 1910 hun eigen abdij gekregen die ze zelf onderhouden.
Hoe gaaf is het dat wij vandaag een rondleiding krijgen en een kijkje mogen nemen in de Abdij(kerk) Lilbosch, het monnikenleven, het gastenverblijf en de boerderij met de Livar kloostervarkens.
Oorsprong monniken
Voor de ingang van de Abdij treffen Ilse en ik onze enthousiaste gids, Piet Vinken. Een gids die vol passie en met humor kan vertellen over de omgeving, de geschiedenis van de abdij, het monnikenleven en de Limburgse Kloostervarkens (Livar).
Het Christendom kent vormen van kloosterleven waarvan vooral de “woestijnmonniken” bekend geworden zijn. Mannen en vrouwen, die zich afzonderden in de woestijn van het midden-oosten om zich daar bezig te houden met het gebed, lezen uit de Bijbel en handenarbeid. Toen ze zich splitsten vestigden ze zich op diverse plekken elders ter wereld, veelal op het platteland. Monniken droegen bij aan de ontginning van gronden en aan de ontwikkeling van landbouw en veeteelt.
Ontvangst
Nadat we kennis gemaakt hebben met onze gids lopen we vol verwachting naar de houten voordeur, die gebouwd is in een ronde boog.
Het geklingel van de ouderwetse trekbel brengt mij even terug in de tijd toen ik nog een klein meisje was. Mijn vader en moeder hadden namelijk in een ver verleden ook zo’n bel die hetzelfde geluid maakte. Er ontstaat een huiselijk gevoel en een gevoel van thuiskomen. De deur wordt wagenwijd geopend voor ons. Welkom!
Gastenverblijf : terugtrekken en onthaasten
We staan in een vierkante binnenplaats met aan de rechterkant het gastenverblijf en de keuken.
Wanneer je het hectische leven in Nederland helemaal zat bent, je geen zin hebt om constant die tien ballen in de lucht te houden en een pas op de plaats wilt maken dan is dit een plek om op retraite te gaan. Zonder afleiding, telefoon, e-mail of verplichte gesprekken kun je je hier helemaal afzonderen, ver van de waan van de dag.
Je kunt gebruik maken van de gastenbibliotheek, gastentuin, eetzaaltje of een wandeling maken op de boerderij. Ook de landelijke omgeving nodigt uit om te wandelen of fietsen. Er zijn prachtige wandelroutes uitgestippeld in en rondom de Gemeente Echt-Susteren middels een knooppunten systeem. Deze routes zijn zowel op verharde als onverharde paden maar ook nog eens weg van de gebaande wegen.
Onthaasten in Het Smalste Stukje Nederland
Vlak na mijn verhuizing van Bonaire naar Selfkant vielen mij de verschillen tussen de Caribbean en Nederland enorm op. Het meest opvallend is toch wel het hoge tempo in Nederland en de bomvolle agenda’s. Nederland raast maar door.
Net geland en komende van een klein tropisch eiland waar alles heel relaxed gaat sta ik op Schiphol midden in de mensenmassa. Vol verbazing kijk ik om mij heen en merk op dat mensen enorm snel lopen, het lijkt wel of ze deelnemen aan een hardloopwedstrijd. Dat was ik in die drie jaar toch wel ontgroeid. Rondlopend op mijn slippertjes bij temperaturen van gemiddeld 30 graden Celsius was dit tempo sowieso niet mogelijk. Niet alleen het lopen op Bonaire gaat langzamer, maar zo ongeveer alles. Denk aan het regelen van allerlei zaken: drie keer naar huis gestuurd worden om een document op te halen om bijvoorbeeld een bankrekening geopend te krijgen is heel normaal. In het begin zeer frustrerend maar in de loop der tijd heb ik mij aan het tempo aangepast. Alles heeft z’n keerzijde.
Verder moet ik in Nederland weer wennen aan de bomvolle agenda’s. Afspraken worden weken van tevoren ingepland om vervolgens toch nog verplaatst te worden. Ruimte voor spontane acties is er nauwelijks. Nu, een half jaar verder, ben ik eraan gewend en om heel eerlijk te zijn maak ik mij er inmiddels ook weer schuldig aan. Hier lijkt dit onontkoombaar.
Tijdens de wandeling “het historisch Ommetje natuurgebied ’t Hout” ging ik weg van de gebaande wegen, had ik het gevoel alsof de tijd stil had gestaan en waande ik mij weer in een wereld waar het tempo een stuk langzamer ligt en ruimte is voor spontane acties. Later maakte ik de drielanden wandeling die mij bracht van het meest westelijk punt van Duitsland door de natuurgebieden ’t Hout en Körbusch via de Basiliek tot aan de Belgische grens.
Abdij
We zijn nog in de binnenplaats. Aan de linkerkant bevindt zich de abdij en het slot van de monniken. Via een gang met aan weerszijden privévertrekken en met een mooie tegelvloer komen we aan bij de abdijkerk die in 2013 helemaal gerenoveerd is. De muren zijn helder wit geschilderd, het altaar is wederom in het priesterkoor geplaatst zoals het vroeger voor het tweede Vaticaan Concilie was en de glas-in lood ramen zijn vervangen.
De huidige glas-in-lood ramen, die overigens voor een prachtige lichtinval zorgen, zijn gemaakt door Pater Victor. Ondanks dat hij in de leer geweest is bij beeldend kunstenaar Charles Eijck, heeft hij voor een andere stijl gekozen. Deze glas-in-lood ramen zijn namelijk een stuk rustiger.
Arbeid
We blijven nog een tijdje in de kerk; Piet stelt voor om plaats te nemen in één van de kerkbanken. Buiten is het koud. Monniken leven in stilte, vertelt Piet. Monniken doen in stilte hun werk. Zij werken in de boomgaard, in de stallen, groentetuin of op het land. Zij maken zelf yoghurt, jam, honing en likeuren. Elke monnik draagt naar eigen vermogen bij aan het instant houden van de Abdij en alles gebeurt in stilte en gebed.
De dag begint voor een monnik om 4 uur ’s morgens en eindigt rond 21 uur. Ze bidden vijf keer per dag. Tussen 12.00 – 14.00 uur is er stilte in de Abdij. Een half uur, een kwartier, 5 minuten voor het gebed en vanaf het moment dat het gebed begint luiden de klokken. Vroeger was dit om monniken op het land te laten weten dat het tijd is voor het gebed en dat ze kunnen stoppen met het werk. Aan het eind van het gebed luiden nogmaals de klokken.
Er valt een stilte en je kunt een speld horen vallen. In gedachten bedenk ik mij dat het voor mij lastig zou zijn om zo vroeg op te staan en dan ook nog eens alles in stilte te doen. Ik kan nog geen uur mijn mond houden, laat staan een heel leven. Dit moet toch wel een roeping zijn.
Vluchtbunker
Vanuit de Abdijkerk lopen we via het terrein en een weelderig beboste omgeving naar de bunkerkapel. De Abdij is in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers in beslag genomen en zij bouwden naast de Abdij deze bunker die als schuilkelder gebruikt werd tijdens gasaanvallen. De bunker ligt verscholen in een heuvel in het landschap. De entree is afgesloten met een stalen deur. In de bunker is het stikdonker en we zetten de zaklamp van onze telefoon aan. De lamp verlicht de ruimte. Er is een lange smalle gang met diverse slaapvertrekken. Ik krijg een onbehaaglijk, benauwd gevoel en moet er niet aandenken hier opgesloten te zitten.
We verlaten de bunker om op weg te gaan naar de boerderij en de varkens. Het is fijn om weer buiten te zijn en wanneer we bij de boerderij komen, horen we het luide geklop van een bonte specht tegen een boom. Helaas is hij net te ver weg om er een foto van te maken.
Boerderij en Livar-varkens
“Joehoe, kom dan”, roepen we naar de Limburgse kloostervarkens (Livar), die onmiddellijk nieuwsgierig komen aanlopen, waarop wij in lachen uitbarsten. Wij verwachten natuurlijk niet dat de varkens op ons geroep afkomen. Sommige kloostervarkens liggen beschut langs de heg te zonnebaden en anderen wroeten in de modder.
We zijn bij de boerderij achter de Abdijkerk. Hier is 90 hectares land waar gewassen als granen, suikerbieten en maïs geteeld worden en waarvan 35 hectares grasland is voor de Limburgse kloostervarkens (Livar). Hier worden ze verzorgd door de monniken.
De kloostervarkens hebben de mogelijkheid om dag en nacht naar buiten te gaan, de stallen zijn voorzien van een laag stro en de voeding is een mengsel van Limburgse granen.
Diervriendelijkheid
Ikzelf eet alleen vlees als het in een gerecht verwerkt is. Je zult mij dan ook niet snel een stuk vlees zien eten omdat ik er gewoonweg niet van houd. Toch zou ik het haast gaan eten wanneer ik zie wat voor goed leven deze kloostervarkens hebben. Wanneer varkens een goed leven hebben zonder stress en het juiste voer krijgen dan is de smaak van het vlees vele malen beter dan wanneer ze op een kluitje in te kleine hokken verblijven. De kloostervarkens worden zwaarder (134 kilo) en leven langer dan een standaard varken, die overigens met 90 kilo reeds naar het slachthuis gaat.
Livar is een samenwerking tussen Limburgse varkenshouders en het landbouwbedrijf van de monniken. Samen zoeken ze naar de juiste balans tussen respect voor het dier en milieu en economisch rendement. Sinds 2016 is de gehele keten van Livar gecertificeerd met drie sterren, het maximum haalbare, van het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming.
Biggetjes
Wij hebben het genoegen om biggetjes, die net een paar dagen oud zijn, te bewonderen. De moeder ligt te rusten en de kleintjes liggen nog in een verwarmde ruimte bij te komen.
De iets grotere biggetjes maken van ons een spelletje. Wanneer wij aankomen lopen racen de biggetjes namelijk terug hun hok in om daarna stiekem door het luikje te kijken wie die vreemde vrouwen zijn. Langzaam wint hun nieuwsgierigheid het van de angst en komen ze uit hun hok om eens naar ons te kijken.
Livar B.V.
Livar heeft een eigen verdelings- en vleeswaren bedrijf in Echt. Dit bedrijf is Livar begonnen om de controle te behouden over hoe het varken verwerkt wordt. Tevens is het vaak lastig om een heel varken te vermarkten. Dit proces wil Livar ook in de hand houden. Er zijn delen van een varken die niet in stukken verkocht kunnen worden. Hiervan worden gedroogde en gekookte hammen en worsten gemaakt.
Abdijwinkel
In de abdijwinkel zijn producten te koop van zowel de Abdij Lilbosch als van andere kloosters en Abdijen uit het binnen- en buitenland.
Uiteraard is ook het Livarvlees, weliswaar in beperkte mate, te koop in de Abdijwinkel. Tevens kun je het Livarvlees op diverse adressen in Nederland verkrijgen en proeven in vele restaurants in Nederland.
Verder zijn er seizoensgebonden ambachtelijke producten zoals jam en honing, waarvan het fruit afkomstig is uit de eigen kloostertuin, likeuren en wijnen te koop.
Na twee uur komt er een einde aan de rondleiding. Wij hebben genoten van de verhalen die Piet met passie en een flinke dosis humor heeft verteld en vonden het heel bijzonder dat we een kijkje mochten nemen in Abdij Lilbosch, de boerderij en de Livar kloostervarkens.
Wij bedanken Piet voor de rondleiding en Vader Abt voor de gastvrijheid.
WIL JIJ OOK EEN BEZOEK BRENGEN AAN DE ABDIJ LILBOSCH EN LIVAR KLOOSTERVARKENS?
- Deze rondleiding is namelijk ook voor jou mogelijk. Een rondleiding kost € 2,50 p.p. met een minimum van € 40,00. Indien je interesse hebt, neem dan gerust telefonisch contact op met Piet Vinken. Het telefoonnummer is 06 – 36 48 45 21.
- Logeren en een retraite is in het gastenverblijf van de Abdij mogelijk. De prijs per persoon per dag bedraagt € 35,00. Blijf je langer dan zal per dag € 30,00 gerekend worden. De prijzen zijn inclusief de maaltijden. Voor meer informatie kijk dan op de website van Abdij Lilbosch.
Disclaimer: Dit betreft een gesponsorde blogpost in samenwerking met “Het Smalste Stukje Nederland“. Ik geef altijd een eerlijke mening of het een samenwerking is of niet. Een samenwerking moet 100% bij mij en mijn blog passen. Na mijn verhuizing van Bonaire naar de regio Selfkant maakte ik een wandeling in dit gebied en was direct enthousiast over “Het Smalste Stukje Nederland”. Naast de Abdij klooster vind je er ook mooie natuurgebieden, musea, kerken, fijne restaurants en nog veel meer. Graag wil ik dit stukje Nederland meer gaan ontdekken. Deze samenwerking zou ik niet zijn aangegaan als ik er niet achtersta.
8 comments
Leuk dat deze besloten gemeenschappen nog steeds voortduren. Binnen het klooster is veel kennis aanwezig op velerlei gebied. Maar het kloosterleven moet een roeping zijn om je er staande te houden.
Hi Peter, ik heb het nooit geweten dat er zo veel kennis aanwezig is binnen het klooster en zoals jij zegt het moet een roeping zijn..
Mooi Sandra en grappig met die varkentjes.
Je zal nu wel wee gewend zijn aan het snelle leven hier denk ik.
Gr silvia
Hi Silvia, Ik zit er helemaal in en vraag mij af waarom…..
Mooi geschreven! Interessant! Kort bij huis is nog veel te ontdekken..
In Limburg zijn gelukkig nog genoeg plekjes waar je de rust kunt opzoeken en waar de tijd lijkt stil te hebben gestaan. Dat is wat mij betreft zeker één van de charmes van Limburg.
Hi Mieke, dank je. Inderdaad in Limburg zijn nog heel veel leuke plekjes die overigens helemaal nog niet bekend zijn.
Leuk geschreven Sandra. Piet is een hele fijne gids, hij maakt de rondleiding echt leuk. Ben je niet enthousiast dan word je het wel. Een echte meerwaarde 👌🏼
Dank je Ilse. Vooraf hadden wij ons al verheugd op de rondleiding en gelukkig is de gids top zodat we niet teleurgesteld waren. Inderdaad echt een meerwaarde.